ในขั้นต้นผมสงสัยว่าทำไมแค่เรื่องคิดช้าคิดเร็วถึงสามารถเขียนออกมาเป็นหนังสือเล่มหนามากๆ ได้ขนาดนี้ พอได้อ่านสัก 100 หน้า ผมคิดว่าน่าจะเข้าใจโครงความคิดของหนังสือแล้ว แต่คิดผิดครับ มีอะไรอีกมากที่ผู้เขียนเปิดประเด็นใหม่แล้วก็เปิดอีกแล้วก็เปิดอีกจนสมองรับไม่ไหวแล้ว ต้องหยุดเป็นพักๆ เพื่อทบทวนความคิดแล้วจึงสามารถอ่านต่อได้ เล่มนี้ถือว่าอ่านยากมาก ผมใช้เวลาอ่านเกือบเดือนเลย
ประเด็นคือผู้เขียนได้ให้ข้อสรุปจากงานวิจัย (มากมาย) ว่าสมองคนเรามี 2 ระบบคือระบบที่ 1 จะตัดสินใจด้วยอารมณ์และข้อมูลที่เป็นได้ทั้งอคติ ความคุ้นเคย ความหาง่ายของข้อมูล และระบบ 2 คือระบบเหตุผลที่ได้กลั่นกรองใคร่ครวญมากมายแล้ว แต่ระบบ 2 เป็นระบบที่ต้องอาศัยความพยายาม เชื่องช้า และเกียจคร้านซึ่งต้องปลุดกระตุ้นอยู่เสมอจึงจะทำให้เกิดการตัดสินใจจากระบบ 1 ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
แต่ก็ไม่ได้มีแค่นั้น หนังสือยังเสนอทฤษฎี 2 ตัวตนทางเศรษฐศาสตร์คือตัวตนเชิงประสบการณ์ซึ่งทำหน้าที่ดำเนินชีวิต และตัวตนเชิงความทรงจำที่ทำหน้าที่ประเมินและตัดสินใจ
"ทั้งเล่มเต็มไปด้วยงานวิจัยที่ซับซ้อนและท้าทายให้ความรู้เป็นเรื่องๆ และประกอบกันได้เป็นโครงใหญ่ สุดท้ายระบบคิดทุกอย่างจะต้องมาถึงจุดแห่งการตัดสินใจทางใดทางหนึ่ง"
การตัดสินใจด้วยความรู้สึก (ระบบ 1) แม้จะเร็ว แต่โดยธรรมชาติจะขาดการไตร่ตรองอย่างรอบคอบ (ระบบ 2) ซึ่งการตัดสินใจอย่างใดอย่างหนึ่งผู้คนจะกลับไปพิจารณาหลักฐานจากความคุ้นเคยหลังจากนั้นอีกครั้ง เป็นกันทุกคนทั่วโลก
สังคมที่เน้นความคิดอย่างเป็นระบบจะไม่นิยมการตัดสินใจรวดเร็วด้วยการเร้าทางอารมณ์ แต่หากได้ตัดสินใจแล้วก็จะมั่นคงดี กลับกันสังคมที่เน้นอารมณ์ จะพบการตัดสินใจที่รวดเร็วจากสิ่งเร้าภายนอก แต่จะเห็นการเปลี่ยนใจอย่างรวดเร็วด้วยเช่นกัน อย่างไรก็ตามสาเหตุของการตัดสินใจ 2 อย่างนี้จะทำงานคู่กัน หากเราเข้าใจและใช้ให้ถูกกับประเด็นและสังคม เราจะเห็นการเปลี่ยนแปลงบางอย่างที่ยั่งยืนจากส่วนตัวไปถึงการกำหนดนโยบายระดับประเทศยังได้
"Thinking, Fast and Slow คิด, เร็วและช้า" เขียนโดย Daniel Kahneman พิมพ์ในปี 2020 ถือว่าใหม่มากในหมวดนี้ ความหนา 803 หน้า ระดับความยาก: ยาก เหมาะสำหรับผู้ที่สนใจเศรษฐศาสตร์พฤติกรรมและจิตวิทยา ผู้เขียนยังได้รับรางวัลโนเบลสาขาเศรษฐศาสตร์ในปี 2002 ด้วยนะครับ ถ้าใครสนใจหามาอ่านได้เลยครับ แต่ส่วนตัวไม่แนะนำสำหรับผู้ที่เริ่มต้นกับหนังสือประเภทนี้เพราะหนักเกินไปครับ
ความคิดเห็น