การปลดล็อกความคิดและวิเคราะห์จำเป็นต้องเพิ่มโมเดลเข้าไปในคลังสมองของคุณ มิฉะนั้นการผลลัพธ์จะออกมาแบบเดิม ๆ และอันตรายกว่านั้นคือปัญหาของอคติแบบยืนยัน (Confirmation Bias) ในห้องแห่งเสียงท้อน (Echo Chamber)
อคติแบบยืนยัน (Confirmation Bias) เกิดขึ้นจากอคติในการมองหา ตีความ จดจำ หรือให้ความสำคัญกับข้อมูลที่สนับสนุนความเชื่อหรือสมมติฐานเดิมของตนเอง ในขณะที่มองข้ามหรือปฏิเสธข้อมูลที่ขัดแย้งกับสิ่งที่ตนเชื่ออยู่แล้ว และยิ่งอยู่ในห้องแห่งเสียงท้อน (Echo Chamber) ที่คุณเลือกเองในสังคมหรือกลุ่มของคุณจนกลายเป็นปรากฏการณ์รับข้อมูล ความคิดเห็น หรือมุมมองที่คล้ายคลึงกับของตนเองซ้ำ ๆ โดยไม่มีการเปิดรับหรือพิจารณาความเห็นที่แตกต่าง "ส่งผลให้ความเชื่อเดิมยิ่งแข็งแรงขึ้น และลดโอกาสในการเรียนรู้หรือเข้าใจมุมมองอื่น"
ฉะนั้นการมีโมเดลความคิดที่ดีและสะสมมาก ๆ ในคลังความคิดจะทำให้เกิดการตีความและกำหนดทิศทางการทำงานที่ดีตามมา ลองจินตนาการถึงโลกที่ไม่มี Spreadsheet คุณต้องใช้เครื่องคิดเลขในการคำนวณใช่ไหม? แต่หากหนักไปกว่านั้น ชนเผ่าที่มีวิธีนับเลขได้ไม่เกินสามจะยิ่งยากและล้าหลังไปกว่านั้นอีก (เรื่องจริงของชนเผ่า ปิราฮา - Piraha ในแอมะซอน บราซิล) ความจริงยังมีอีกหลายวิชามากที่ต้องพิจารณาประกอบกันเพื่อพัฒนาโมเดลความคิดของคุณในยุคนี้
"ลองมาดูโมเดลเหล่านี้ครับ"
มีดโกนของอ็อคคัม (Ockham's Razor) หลักคิดคือมีดโกนจะโกนหรือตัดสมมติฐานที่ไม่จำเป็นออก จนเหลือแต่เนื้อ ๆ ที่เรียบง่ายที่สุด วิธีการคือเมื่อพบเห็นสิ่งใดที่ซับซ้อน ให้แยกสิ่งนั้นเป็นสมมติฐานย่อย ๆ แล้วถามว่าสมมติฐานนั้นจำเป็นไหม? ทำไมควรตัด? ทำไมควรเก็บ? แต่ต้องระวังการด่วนสรุปด้วย พิจารณาให้ดี ส่วนที่เหลือคือสิ่งที่เป็นแกนหลักของความคิดทั้งหมด เป็นต้น
ข้อมูลที่มากเกินไปจะทำให้เกิดการวิเคราะห์ที่ผิดพลาดหรือไม่วิเคราะห์ได้ คนเราอาจเกิดภาวะข้อมูลท่วมท้น (Information Overload) ทำให้เกิดอัมพาตจาการวิเคราะห์ (Analysis Paralysis) กฎของฮิก (Hick's Law) ให้ทัศนะว่าตัวเลือกยิ่งมากก็ยิ่งเลือกได้ยาก หากต้องการให้คนตัดสินใจเร็วต้องจำกัดตัวเลือก ยิ่งกว่านั้นหากตัวเลือกมากเกินไปจะเกิดปรากฏการณ์ความขัดแย้งของตัวเลือก (Paradox of Choice) คือกังวลเข้าไปอีกว่าตัวเลือกที่ได้เป็นสิ่งที่ดีที่สุดสำหรับฉันหรือไม่ ซึ่งจะทำให้เกิดความเหนื่อยล้าในการตัดสินใจ (Decision Fatigue)
กฎของพาเรโต (Pareto Principle) หรือกฎ 80/20 ช่วยให้คุณประเมินการลงแรง 20 ส่วน เพื่อให้ได้ผลลัพธ์ 80 ส่วน ซึ่งจะทำได้หากคุณสามารถเข้าใจหลักกิจกรรมที่มีแรงงัดสูง (High-Leverage Activites)
การอ่านสถิติ ควรเข้าใจให้ดีถึงเงื่อนไขหรือตัวแปรเหล่านี้ เช่น Confidence Level (ระดับความเชื่อมั่น), Margin of Error (ขอบเขตความคลาดเคลื่อน), P-value (ค่าความน่าจะเป็น) ซึ่งยังต้องพิจารณา Sample Size (ขนาดกลุ่มตัวอย่าง), Standard Deviation (ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน), Type I & Type II Errors (ข้อผิดพลาดประเภทที่ 1 และ 2) หรืออะไรประมาณนี้
"ยืนยันว่ายังมีอะไรอีกมาในหนังสือเล่มนี้ที่จะช่วยระเบิดความคิดของคุณ"
"Super Thinking ความคิดที่ไม่เหมือนใคร เปลี่ยนโลกไปให้ดีกว่าเดิม" เขียนโดย Gabriel Weinberg และ Lauren McCann พิมพ์ในปี 2568 ความหนา 424 หน้า ระดับความยาก: ค่อนข้างยาก เหมาะสำหรับนักคิดทั้งหลาย (ไม่เหมาะสำหรับทุกคนนะครับ) เล่มนี้ผมให้ 10/10 ครับ ลองหามาอ่านครับ
#BookReview #SuperThinking #รีวิวโดยกนก #กนกลีฬหเกรียงไกร #KanokLeelahakriengkrai
ความคิดเห็น