“จดหมายเหตุของคณะพ่อค้าฝรั่งเศสซึ่งเข้ามาตั้งครั้งกรุงศรีอยุธยา” เป็นการแปลบันทึกจดหมายไปๆ มาๆ ระหว่างทูตฝรั่งเศสและราชสำนักอยุธยาในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ประมาณปี ค.ศ. 1680 (พ.ศ. 2223)
การบันทึกและแปลตรงๆ แบบนี้ทำให้เห็นความคิดทัศนคติของฝรั่งเศสที่มองสยามที่แปลกพิเศษไปกว่าประเทศแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ทั้งหมด เพราะสยามเป็นชาติที่ส่งทูตไปเจริญสัมพันธไมตรีกับพระเจ้าหลุยส์ที่ 14 แม้ลึกๆ จะไม่ชอบไทยที่ดูเหมือนไม่ค่อยมีอะไรให้ค้าขายได้มากนัก แต่ก็ครอบงำไม่ได้เพราะความสัมพันธ์ระดับสูงระหว่างกษัตริย์ที่มีต่อกัน
ประเด็นที่น่าสนใจในบันทึกนี้ เช่น
1. พ่อค้าฝรั่งเศสไม่ชอบพ่อค้าฮอลันดาเอามาก ถึงขนาดกระแนะกระแหนเรื่องกางเขน หาว่าฮอลันดาเป็นสุนัข เป็นพวกเหยียบกางเขน เป็นต้น น่าจะเป็นเพราะฮอลันดาเป็นโปรเตสแตนท์ แต่ฝรั่งเศสเป็นคาทอลิก สมัยนั้นการแยกเพิ่งจบหมาดๆ คือ ค.ศ.1517 ต่อด้วยสงคราม ผลของสงครามน่าจะทำให้เกิดความบาดหมางรุนแรงต่อเนื่อง
2. เราคงได้ยินเรื่องทูตไทยที่ไปฝรั่งเศสสมัยพระเจ้าหลุยส์ที่ 14 แต่หนังสือเล่มนี้บันทึกรายละเอียดมากไปกว่านั้นคือไปพบใคร พูดอะไร เอาอะไรไปถวาย รายการละเอียดยิบ น่าสนใจมากครับว่าคนสมัยนั้นเน้นอะไร เห็นคุณค่าอะไร ราชสำนักไทยทำเซอร์ไพรส์ฝรั่งเศสมาก เพราะเราเอาของไปถวายไม่แค่พระเจ้าหลุยส์ แต่ไปถวายพระราชินี มงกุฎราชกุมาร ดยุคที่ตำแหน่งสูงศักดิ์และมีอิทธิพลต่อราชสำนักฝรั่งเศส เรื่องนี้เราทำเป็นธรรมชาติมาก แต่ฝรั่งเศสประทับใจจนเกิดกระแสสยามฟีเวอร์เลย
3. ภาษาที่กษัตริย์ไทยเขียนไปถึงพระเจ้าหลุยส์ เป็นภาษาที่ยกยอจนเคลิ้มเลย พระเจ้าหลุยส์ไม่อาจต้านทานได้แน่นอน อ่านๆ ไป 95% เป็นคำยกยอ มีเพียง 5% ที่เป็นเนื้อหา คิดว่าการทูตคงต้องแบบนั้นหล่ะครับ
4. สมเด็จพระนารายณ์มหาราชยกสงขลาให้ฝรั่งเศสครับ เขียนชัดเลย มากกว่านั้นยังเชื้อเชิญฝรั่งเศสให้มารับเอาไทยไปได้เลยหากผิดต่อคำสัญญาไมตรีต่อกันในปัจจุบันและอนาคต แต่หนังสือจะเน้นการยกบางกอก และมะริดให้เป็นเมืองป้อมอยู่ในการอารักขาของฝรั่งเศสมากกว่า
5. เหมือนฝรั่งเขาไม่รู้จะเรียกเราว่าอะไร มีการใช้คำสลับไปสลับมาระหว่างสยาม ไทย แต่แปลกดีไม่เรียกเราว่าอยุธยา หนังสือประวัติศาสตร์ที่เราเรียนๆ กันเข้าใจอะไรผิดหรือเปล่าเนี่ย
ยังมีเรื่องราวอีกมากมายที่บันทึกเอาไว้อย่างน่าสนใจ ลองหามาอ่านดูนะครับ
“จดหมายเหตุของคณะพ่อค้าฝรั่งเศสซึ่งเข้ามาตั้งครั้งกรุงศรีอยุธยา” (ปกแข็ง) รวบรวมโดย ยอช เซเดส์ แปลโดยราชบัณฑิต หนังสือใหม่พิมพ์ปี 2020 ความหนา 648 หน้า ระดับความยาก ปานกลางจนถึงยาก อยู่ที่พื้นความเข้าใจประวัติศาสตร์ไทยของแต่ละคน โดยทั่วไปน่าอ่านครับ ผมใช้เวลาประมาณ 1 เดือนไม่ต่อเนื่องอ่านจบครับ แนะนำคนรักประวัติศาสตร์เลยครับ
#จดหมายเหตุของคณะพ่อค้าฝรั่งเศสซึ่งเข้ามาตั้งครั้งกรุงศรีอยุธยา #BookReview
ความคิดเห็น