หนังสือทั้ง 10 เล่มนี้สรุปจากหนังสือทั้งหมดที่ผมอ่านในปี 2024 ซึ่งได้ประโยชน์สร้างมุมมองพิเศษมากมายในหลายมิติ ทุกเล่มดีพอๆ กัน ผมขอนำเสนอโดยเรียงลำดับการอ่านจบก่อนหลังครับ
1. "อารมณ์สร้างโลก A Human History of Emotion" โดย Richard Firth-Godbehere
เนื้อหาเป็นการศึกษานิยามและการแสดงออกของอารมณ์ที่เกิดขึ้นผ่านประวัติศาสตร์ การหล่อหลอมทางวัฒนธรรม การเข้าถึงบริบทสังคมบางอย่าง และอื่นๆ เนื้อหาอัดแน่นไปด้วยข้อมูลทางประวัติศาสตร์ ทฤษฎีทางจิตวิทยา และมานุษยวิทยา เหมาะสำหรับผู้ที่ชื่นชอบในประวัติศาสตร์ สังคมศาสตร์ และจิตวิทยา แต่ไม่เหมาะสำหรับนักอ่านระดับ Beginner
2. "โองการแช่งน้ำ และ ข้อคิดใหม่ในประวัติศาสตร์ไทยลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยา" โดยจิตร ภูมิศักดิ์
โองการแช่งน้ำพระพัทธ์ เป็นวรรณกรรมรูปแบบของโคลงที่สะท้อนความเชื่อในการสาปแช่งเพื่อให้ข้าราชบริพารดื่มน้ำเพื่อแสดงความจงรักภักดี หาไม่ก็จะถูกคำสาปคอยเล่นงาน โองการแช่งน้ำเกิดขึ้นมากกว่า 8 ปี ก่อนจะกำเนิดอยุธยาในปี พ.ศ. 1894 เมื่อตั้งอยุธยาแล้ว อยุธยาก็สามารถโค่นนครธมได้ทันที แสดงถึงชนชาติไทยได้สะสมอำนาจบารมี ความรุ่งเรืองทางเศรษฐกิจและอารยธรรมาอย่างยาวนานแล้ว
3. “ชีวิตและความเป็นอยู่ในกรุงสยามในทัศนะของชาวต่างประเทศระหว่าง พ.ศ. 2383-2384” โดย Frederick Arthur Neale
หนังสือเล่มนี้ให้มุมมองจากชาวอังกฤษที่เข้ามารับราชการทหารในสมัยรัชการที่ 3 ที่กล้าเขียนวิจารณ์ทุกเรื่องเกี่ยวกับคนสยามจากมุมมองของตัวเอง แน่นอนชาวยุโรปย่อมมองสยามและโลกตะวันออกเป็นพวกล้าหลัง ป่าเถื่อน ไร้รสนิยม ฉะนั้นแง่ของการวิจารณ์ผมรู้สึกเพลิดเพลินกับมุมมองนี้ที่ซื่อๆ ตรงไปตรงมาแม้จะผิดๆ ถูกๆ แต่ก็ให้แง่มุมที่น่าสนใจ และหากเป็นสิ่งที่เขาชื่นชม จะต้องเป็นอะไรที่ดีมากจริงๆ
4. "พลังผู้หญิง แม่ เมีย และเทพสตรี: ความจริง และภาพแทน" โดยสำนักงานการศึกษาขั้นพื้นฐาน
หนังสือพลังผู้หญิงให้นิยามและทัศนะเกี่ยวกับผู้หญิงในประวัติศาสตร์ของปรัชญาการศึกษาตั้งแต่วัฒนธรรมวิญญาณนิยม ไทย ลาว มลายู สาวสมัยใหม่ของไทย วัฒนธรรมอินเดีย จีน และสตรีนิยม หนังสืออ่านค่อนข้างยากเพราะลักษณะการเขียนออกแนวตำราวิชาการมากกว่าหนังสืออ่านสำหรับอ่านทั่วไป
5. "นี่หรือคือจุดจบ: มุมมองของประสาทศัลยแพทย์เกี่ยวกับความเชื่อ ความสงสัย และสิ่งที่เราคิดว่าเรารู้" โดย ดับเบิลยู. ลี วอร์เรน
เป็นเรื่องราวของประสาทศัลยแพทย์ผู้พบร่องรอยโรคร้ายทางสมองของหลายเคสที่สรุปได้ทันทีโดยความเชี่ยวชาญว่าเขาได้พบจุดจบของคนไข้คนนั้นแล้ว แต่ผลของจุดจบกลับเป็นอะไรได้อีกมากมาย จุดจบของชีวิตหนึ่งทำให้เกิดการเริ่มต้นของอีกชีวิตหนึ่ง การสำแดงของแผนการพระเจ้าที่คาดไม่ถึง หรือสิ่งที่คิดว่าเป็นจุดจบกลับไม่ได้เป็นไปตามที่คิดเลยคือชีวิตยังคงดำเนินต่อไปอย่างมีความสุข เนื้อหาตื่นเต้นน่าติดตามมาก ข้อสรุปที่ดีคือพระเจ้าทรงควบคุมอยู่ เราเห็นเพียงจุดหนึ่งของสถานการณ์ ความไม่สมหวังเป็นสิ่งที่ทุกคนจะต้องพบเจอไม่ช้าก็เร็ว และโลกทัศน์ที่ดีจะช่วยให้เรายืนมั่นได้ทั้งกายใจและจิตวิญญาณ
6. “วิชาสำคัญที่คุณควรรู้ก่อนที่ชีวิตจะสอนคุณ Why Has Nobody Told Me This Before?” โดย Dr.Julie Smith
ผู้เขียนเป็นนักบำบัดทางจิตที่มีประสบการณ์กว่า 10 ปี ในการดูแลให้คำปรึกษา เธอตระหนักว่าจิตใจคนเราแม้ซับซ้อนแต่ก็มีวิธีดูแลให้แข็งแรง โดยเฉพาะอย่างยิ่งไม่จำเป็นต้องให้ยับเนเสียหายเสียก่อนจะมาหานักบำบัด แต่ควรมีคู่มือสักเล่มที่จะให้ภาพรวมคร่าวๆ ในการเข้าใจสภาวะจิตใจของตนเองเพื่อจะสามารถโค้ชหัวใจของเราไปในทางที่ถูกได้ หนังสือยังให้แนวทางในการทำความเข้าใจเพื่อสามารถโค้ชตัวเองในหลายเรื่องเช่น การสร้างแรงจูงใจ การรับแรงกระแทกจากความเจ็บปวดทางอารมณ์ ความโศกเศร้า ความสงสัยตัวเอง ความเครียด ความกลัว เป็นต้น เพื่อสร้างจิตใจที่แข็งแรงสุขภาพดี อย่างไรก็ตามก็ยังคงทิ้งท้ายว่าหากไม่ไหวให้มาปรึกษานักบำบัด ไม่ควรอายหรือมองตัวเองเป็นคนโรคจิตวิปริตไป เป็นต้น
7. "สยามแต่ปางก่อน 35 ปีในบางกอกของหมอบรัดเลย์" โดย นพ.แดน บีช บรัดเลย์
หนังสือบันทึกเหตุการณ์ที่มีความสำคัญที่หมอบรัดเลย์พบเห็นตลอด 35 ปีในรับใช้พระเจ้าที่สยามประเทศ เรื่องราวของหมอบรัดเลย์ที่เราได้ยินเกี่ยวกับการแพทย์ถูกเขียนไว้เพียงส่วนหนึ่งเท่านั้น ผมถือว่าน้อยเลยทีเดียว น่าจะแค่ 10% สิ่งที่ถูกกล่าวถึงไว้มากกว่าคือความรู้สึกนึกคิดของหมอบรัดเลย์ต่อมิชชันนารีร่วมสมัยทั้งในเรื่องท่าทีที่ไม่ถูกในการรับใช้ ความไม่อดทนทิ้งงาน การขาดภาระใจ เปลี่ยนนิมิตเพราะผลประโยชน์ โกงกิน การทะเลาะเบาแว้ง โกหก ใส่ร้าย พูดจาแรง และอีกมากมาย ซึ่งอ่านแล้วไม่ต่างจากปัจจุบันเท่าไร
8. "มหัศจรรย์สถาปัตยกรรมโลก: พีระมิด แห่งอาณาจักรอียิปต์โบราณ" โดย รศ.อภิชา ภาอารยพัฒน์
พีระมิดเป็นของสิ้นเปลืองที่แสดงสถานะความมั่งคั่งของฟาโรห์ ถูกสร้างเพื่อเป็นที่ฝังศพตามคติความเชื่อเทพเจ้าอามุน-เร เทพเจ้าแห่งดวงอาทิตย์ ลักษณะลำแสงของดวงอาทิตย์มีความเป็นไปได้ว่าเป็นต้นแบบแรงบันดาลใจของรูปทรงพีระมิด เรื่องเศร้าคือการทุ่มเททรัพยากรและแรงงานมากมายขนาดสร้างมหาพีระมิด 2 แห่ง และพีระมิดขนาดกลาง 1 แห่ง ทำให้อาณาจักรเก่าของอียิปต์โบราณถึงขั้นอ่อนแอจนล่มสลาย เพราะหลังจากการสร้างมหาพีระมิด ฟาโรห์องค์ถัดไปต้องรับภาระความตึงเครียดทางเศรษฐกิจอย่างมากจนเราไม่พบการสร้างมหาพีระมิดหลังจากนั้นอีกต่อไป
9. "Boundaries ขอบเขตเพื่อชีวิตที่ดีกว่า" โดย Dr.Henry Cloud และ Dr.John Townsend
หนังสือเล่มนี้พยายามให้ข้อคิดว่าคนเราไม่สามารถตอบสนองทุกการเรียกร้อง หรือทำทุกอย่างได้โดยรักษาทั้งตัวเอง ครอบครัว หรือสังคมไว้ได้อย่างเท่าๆ กัน เพราะการเลือกบางอย่างย่อมสูญเสียบางอย่างไม่มากก็น้อย การตีเส้นขอบเขตในเรื่องต่างๆ เพื่อพิจารณาในการตอบรับหรือปฏิเสธ กลับช่วยทำให้เรามีอิสรภาพและชีวิตที่ดีกว่า
10. "คำให้การชาวกรุงเก่า คำให้การขุนหลวงหาวัด พระราชพงศาวดารกรุงเก่า ฉบับหลวงประเสริฐอักษรนิติ์" เอกสารสำคัญทางประวัติศาสตร์
หนังสือเล่มนี้ถือว่าทรงคุณค่าอย่างหาที่สุดมิได้ ถูกเรียบเรียงอ่านความและตีพิมพ์รวมเล่มในปี 2567 โดยรวมหลักฐานที่มาจาก 3 แหล่ง คือ 1. คำให้การชาวกรุงเก่า 2. คำให้การขุนหลวงหาวัด และ 3. พระราชพงศาวดารกรุงเก่า ฉบับหลวงประเสริฐอักษรนิติ์ 2 เล่มแรกบรรยายถึงข้อมูลประวัติศาสตร์อยุธยาตั้งแต่ตั้งราชอาณาจักรจนถึงเสียกรุงครั้งที่ 1 และ 2 ส่วนพระราชพงศาวดารกรุงเก่า ฉบับหลวงประเสริฐอักษรนิติ์ จะให้ข้อมูลถึงแค่เสียกรุงครั้งที่ 1 สำหรับผมเนื้อหาแต่ละคำแต่ละย่อหน้า น่าประทับใจอย่างที่สุด ให้รายละเอียดทางประวัติศาสตร์อย่างลึกซึ้ง มีความเป็นอดีตซึ่งต้องมองจากมุมมองของสมัยนั้น แต่หากพิจารณากลั่นกรองอย่างดี เราสามารถได้หลักการบางอย่างที่สกัดออกมา และเป็นประโยชน์มากต่อการต่อยอดองค์ความรู้ที่ใช้ได้จริงร่วมกับสังคมไทยในปัจจุบัน เป็นคุณค่าทางวัฒนธรรมที่สวยงามที่สามารถส่องต่อจากรุ่นสู่รุ่นได้ชั่วกาลนาน
การเรียนรู้สำคัญกว่าการอ่าน และการนำไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวันสำคัญที่สุด แล้วเพื่อนๆ มีเล่มไหนที่สุดยอดในปีนี้ มาแชร์กันได้นะครับ
ความคิดเห็น