ดูแวบแรกเป็นคนดี นี่แหละตัวดี

ยุคนี้ความสนใจเรื่องระดับพลังใจมีอย่างกว้างขวางเนื่องจากพลังใจสามารถถูกสูบหายไปด้วยความเครียดในการทำงาน การปฏิสัมพันธ์กับผู้คน และความสัมพันธ์ระหว่างกันและกันที่อาจไม่เป็นไปตามที่คาดหวัง อาจทำให้เกิดปัญหาชีวิตมากมายตั้งแต่เครียดเล็กๆ ไปจนถึงความเสี่ยงเป็นโรคซึมเศร้าได้เลย

หนังสือแนวจิตวิทยามนุษย์หลายเล่มมักให้แนวทางเริ่มต้นที่ทำอย่างไรให้ผู้อื่นมองเราดีและเข้ามาปฏิสัมพันธ์กับเรา แต่หนังสือเล่มนี้ให้แนวทางต่อไปว่า เราจะรับมือกับการถูกสูบพลังจากคนเหล่านี้ (รวมทั้งตัวเราด้วยที่สูบพลังคนอื่น) และผมคิดว่าสถานการณ์ในหนังสือเล่มนี้จริงกว่ามาก

พลังใจที่ตกสามารถสังเกตได้ 3 เรื่องคือ 1. การหมดแรง 2. เกิดความระแวงในสถานการณ์ที่ทำให้หมดแรง 3. การเกลียดตนเองที่ไม่สามารถทำตามที่ตั้งใจไว้ได้ และสามสิ่งนี้มักเกิดอย่างรุนแรงเมื่อเรามีปฏิสัมพันธ์กับ "คนที่ดูแวบแรกเป็นคนดี" คือดูอบอุ่นจริงใจ มนุษย์สัมพันธ์ดี ปกป้อง น่าชื่นชม ฯลฯ ไม่ว่าจะเกิดจากความตั้งใจปรารถนาด้วยตัวเองอนุญาตให้เขาเข้ามาในความสัมพันธ์หรืออาจเกิดจากการประเมินผิดไปจนพบความจริงทีหลังว่าไม่เป็นไปอย่างนั้น

จริงๆ คนที่ชั่วร้ายไปเลย กลับดูง่ายและทำให้เราตอบสนองได้ง่าย คือไม่เข้าปะทะหรือคุยสั้นๆ แล้วหลบไป แต่คนที่ดูแวบแรกเป็นคนดีจะมองยากกว่า และไม่ว่าใครจะเป็นคนฉาบหน้าตาด้วยอะไร ทุกคนจะมีเป้าหมายระยะสั้น และเป้าหมายระยะยาวที่คล้ายกันได้แก่

เป้าหมายระยะสั้น 3 เรื่อง 1. การดิ้นรนเพื่อให้อยู่รอด 2. ความต้องการความปลอดภัย 3. ความต้องการการสืบพันธุ์

และมีเป้าหมายระยะกลาง 4 เรื่อง 1. อยากทำได้ 2. อยากเป็นที่หนึ่ง 3. อยากได้รับการยอมรับช่วยเหลือจากเพื่อนๆ 4. อยากได้รับความรัก

เป้าหมายนี้กำหนดพฤติกรรมสังคมบางอย่างเพื่อให้เกิดการบรรลุเป้าหมาย ทำให้ "พฤติกรรมฉาบ" เกิดขึ้นกับทุกคนไม่มียกเว้น และเสียดสีสูบพลังของกันและกันจนหมด ทั้งยอมเป็นคนดีเพื่อให้คนอื่นมองว่าตัวเองเป็นคนดีเพื่อให้ได้รับการยอมรับ และมองคนอื่นแวบแรกเป็นคนดีเพื่อให้ตัวเองรู้สึกปลอดภัยในการบรรลุเป้าหมายชีวิต เป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้เรารู้สึกเหนื่อยกับความสัมพันธ์

"ฟังดูเครียดนะครับ แต่หนังสือเล่มนี้เขียนโดยนักบำบัดของกองกำลังป้องกันประเทศญี่ปุ่นผู้มีประสบการณ์ช่วยเหลือคนที่เป็นโรคซึมเศร้าจากการฆ่าตัวตายได้ถึง 300 เคส"

หนังสือเล่มนี้เขียนในโดยคนญี่ปุ่นในวัฒนธรรมญี่ปุ่นที่ทุกคนทำงานหนัก แข่งขันสูง เพื่อผลักดันตัวเองสู่ความสุดยอดทุกเรื่อง แต่ก็เป็นมุมมองที่ดีสำหรับคนเอเซียอย่างเราๆ ด้วย ยังมีอะไรอีกมากในหนังสือเล่มนี้ รวมทั้งเคสต่างๆ ในการรับมือกับสถานการณ์ความเครียดจากบริบทต่างๆ 12 บริบท (บทที่ 4) เช่น บางบริบทต้องปฏิเสธ บางบริบทต้องรู้จักออกห่างในความสัมพันธ์ บางบริบทต้องตอบแบบบัวไม่ให้ช้ำน้ำไม่ให้ขุ่น เป็นต้น บทนี้ดีมาก เป็นสถานการณ์จริงที่พบได้ในชีวิตจริง

"ดูแวบแรกเป็นคนดี นี่แหละตัวดี" เขียนโดย ชิโมโซโนะ โซตะ หนังสือใหม่ปี 2024 ความหนา 202 หน้า ระดับความยาก: ปานกลาง เหมาะสำหรับผู้ที่สนใจในจิตวิทยา และพฤติกรรมศาสตร์ อ่านหนังสือแนวนี้ต้องอ่านหลายเล่มจากหลายผู้เขียน เพื่อให้ได้มุมมองที่สมดุลครับ เล่มนี้เป็น input ที่จะช่วยให้เกิดความสมดุลได้เลย